سی پیك په منطقه كښې د بدلون راوستونكې قوت په توګه رامخې ته شوے، د كومو منصوبو چې تصور نه ؤ هغه اوس د حقیقت شكل مومي ۔احسن اقبال

اسلام آباد 24 مئی (اے پي پي) د منصوبه بندۍ ،پرمختګ ،اصلاحات او خصوصي اقدامات وفاقي وزیر پروفیسر احسن اقبال وئيلي دي د چین پاكستان اقتصادي راهدارۍ راروان پړاؤ د جی ټو جی مرستې څخه بي ټو بي مرستې پلو منتقل كېږي ، صنعت كاري ، زراعت او سائنس و انفارمېشن ټیكنالوجی كښې د اعلیٰ معیار پرمختګ ته به پام لرنه كول وي،اوس وخت راغلے چې سرمایه كار او مینوفیكچررز خصوصی اقتصادي زونز (SEZs) ته راغب كړے شي ، ګوادر له به كاروباري ضلعې په حېث پرمختګ وركولې شي او ګوادر كښې به د اعلیٰ معیار د سیلګرۍ ځايونه جوړولې شي ۔ دې مقصد لپاره مونږ دغه څانګو كښې مرستې ته ودې وركولو له د مفاهمت يادښتونو د لاس ليك كولو تجویز وړاندې كوو۔دا خبرې ده د جمعې په ورځ د سي پیك شريكې مرستې كمېټۍ پرانستې غونډې ته وينا كښې وكړې۔ وفاقی وزیر ووئيل د چین پاكستان اقتصادي راهدارۍ (سی پیك ) 13مې جوائنټ كوآپریشن كمېټۍ (جے سي سي ) غونډې ته په هركلي وئيلو خوشحاله شوې يو۔دا زما لپاره د وياړ وړ خبره ده چې ما تر اوسه شوو د جے سي سي – په 13 غونډو كښې د لسو غونډو مشري كړې ۔زه د چین نېشنل ډویلپمنټ اینډ ریفارم كمېشن (این ډی آر سی) او ټولو وزيرانو او مالیاتی ادارو مننه كوم د چا په مرسته چې چین پاكستان اقتصادی راهداري (سی پیك ) عظیمه كامیابی ترلاسه كړې۔ده ووئيل د دواړو هېوادونو پلاوي راجمع شوي چې د ټاكلې تګلارې له مخې تر اوسه په تر لاسه كړو كامیابیو، پېښو چیلنجونو او د سباؤن په امكانات غور وكړے شي دغسې چې دا اقتصادي راهداری نوره هم كاميابه شي۔ ده ووئېل هغه منصوبې كومې چې د چا په تصور كښې نه وې اوس دستاویزی شكل كښې دي او يو حقیقت جوړېږي،كومې چې زمونږ د اړيكو او د اسټریټجكي مرستې د پرمختګ علامت دي۔ده ووئيل سي پیك سيمه كښې د يو بدلون راوستونكې قوت په توګه رامخې شوے ، په خاص توګه پاكستان لپاره بیلټ اینډ روډ انیشیټو (بی آر آئی ) مهمه منصوبه ده۔ د تيري لسيزي په مهال چین پاكستان اقتصادی راهداری ډيرو چيلنجونو سره مخ شوې۔وفاقی وزیر ووئيل تير كال پاكستان او چین د سی پیك له مخې د كامیابۍ اعلیٰ معیار د پرمختګ او مرستې يوه لسيزه لمانځلي ۔د دې دستورو په مهال نائب وزیراعظم، هي لیفینګ د صدر شی جن پھنګ په تجویز د 5 نوو راهدارو مخ كتنه كړې،چې پكښې ډیویلپمنټ كوریډور،ایمپلاینمټ جنریشن كوریډور ،انوویشن كوریډور،ګرین كوریډور او ریجنل كنیكټیو یټی كوریډور شامل دي۔ده ووئيل د پاكستان د اړخه د سی پیك دويم پړاؤ كښې د نوو راهدارو په شاملولو او په اپ ګریډ كولو د چین قیادت وژن ستايو۔ این ډی آر سی سره په ګډه د دغه د راهدارو دائره كار او نفاذ منصوبې ته حتمی شكل وركولو لپاه چمتو يو۔دغسې دواړه اړخه دې شريك وژن له لوظي دي ۔ده ووئيل سی پیك 2013 كښې د خپل پيل څخه پرله پسې ترقي كړې ۔ د توان په څانګه كښې مونږ په شريكه كامیابۍ سره 16 منصوبې بشپړې كړې ، چې پكښې د پیداوار صلاحیت 8,020 میګاواټ دے، دوه د سكرو درنګونه او يو 660 كے وي ټرانسمیشن لائن سره په دې منصوبو كښې مجموعي سرمایه كاري نزدې 16 اربه ډالره ده۔دا مهال يو هائیډرو پاور منصوبه 884 میګاواټ سوكی كناري ، د كومې مالیت چې 1.707 اربه ډالره دے جوړېدونكې ده او هيله لرو چې تر نومبر 2024 به بشپړه شي۔ درې پاور منصوبے، چې پكښې دوه هائیډل (آزاد پتن 700 میګاواټ او كوهاله 1124 میګاواټ) او يوه د ګوادر شامله ده ، د كومې پیداواری صلاحیت چې 2124.7 میګاواټ دے ،دغه 4.157 اربه ډالره ماليت لري۔ده ووئيل مونږ د چینائي ډلي د مرستې خوښې لرو دغسې د دې منصوبو د بنياد تيګه به زر تر زره كېښودلې شي۔هيله لرو چې ګوادر هوائي ميدان به ډير زر فعاله شي۔ ده ووئېل سي پیك د چین او ځائې فنانسنګ سره نزدې 888 كلومیټره موټر ویز او سترو لارو جوړولو كښې برخه اخستي۔دې نه ځانله د ځائې فنانسنګ د لارې نور 853 كلومیټره لارې جوړيدونكې دي ۔ده ووئېل كے كے ایچ (حویلو نه تر تھاكوټ) منصوبه د این آر اي ایوارډ ترلاسه كړے ۔۔په دې وئيلو خوشحاله يم چې پاكستان د (ایم ایل-1)پاكستان ریلوے لائن ون منصوبې په اړه ښه پیشرفت كړے ۔بيا ترمیم شوے پي سي -1 په دوه پړاؤونو كښې د 6.76 ارب ډالره منظور كړے شوے۔دا منصوبه اوس د چین كمپنیو لپاره د بولی عمل ته ايساره ده ، مونږ خواست كوو چې د بولۍ عمل په سمدستي توګه پيل كړے شي۔ په تجارتی لوظنامه لاس ليك كولو سره به مالیاتی معاهدې ته حتمی شكل وركولو او د منصوبې كوټلې كار له لاره سمه شي ۔ ده ووئيل د پاكستان د اړخه سی پیك فنانسنګ ترمخه دوه نوې د انفراسټركچر منصوبې وړاندې كېږي سكھر حیدر آباد موټر وے (ایم-6) او اېم-8 وانګو هل ټنل پراجیكټ ، په دواړه منصوبو په جوائنټ وركنګ ګروپ (جے ډبلیو جی) كښې د خيالاتو څرګندونه شوې ۔ ګوادر پورټ هم آپریشنل كړے شوے ۔۔ ده ووئېل د پاكستان سماجی او اقتصادي پرمختګ منصوبو لپاره د چین ډلو مرسته د زړه نه تسليموو ۔دې پروژو سره زمونږ وګړو ته روزګار ترلاسه شوے او CPEC جامع پرمختګ لپاره لوئي اهميت لري۔۔ ده ووئيل مونږ د پاكستان او چین كمپنیو ترمينځه تعامل لپاره د این ډی آر سی سره په ګډه پاكستان چین بزنس فورم كولو له تجویز وركوو۔ زراعت كښې مرسته د سی پیك دويم پړاؤ يو مهم عنصر دے۔په دې خوشحاله شوے يم چې دواړو ډلو د پاكستان زرعی اجناس چین ته برآمدات كولو ته ودې وركولو له په ګڼو لوظنامو او پروټوكولز لاس ليك كړے ۔ ده ووئېل اوسنو كښې پاكستان چین ته سور مرچكے ، تېل، ګرمه غوښه ، د ځناورو څرمنې او نور زرعي څيزونه برآمد كول پيل كړې ،د كومې په نتيجه كښې چې برآمدات زيات شوي ۔وفاقی وزیر ووئيل د موسمیاتی بدلون ترمخه پاكستان هپل زراعت سمارټ ایګریكلچر ترمخه روانو چیلنجونو سره مخ دے ۔ په دې لړ كښې مونږ زرعي تحقیق له مرسته او د صلاحیت لپاره د يو مفاهمت نامې تجویز وركوو۔دې مهم اقدام ته زر تر زره حتمی شكل وركولو ته اړتيا ده دغسې چې دې څخه استفاده وكړې شي۔ ده ووئېل زه خواست كوم چې د رارواني اعلیٰ پائې دورې څخه وړاندې د جوائنټ وركنګ ګروپس ځنډېدونكې غونډي وكړې شي دغسې چې ښې نتيجې /ترلاسه شي او اهداف سر كړے شي۔ده ووئيل د پاكستان حكومت د چین اهلكارو په پاكستان كښې امنيت باوري كولو له ګڼ اقدامات كړي۔په دې لړ كښې په شوو اقدامات مونږ د چین سفارت خانه په باقاعدګۍ سره اپ ډیټ كړې ۔ دا زمونږ عزم دے چې پاكستان كښې كار كوونكې د چین اهلكارو له به ټينګ امنيت وركولې شي۔زه باور لرم چې د نن خبرې اتري به CPEC له يو نوے تحریك وركړي او دې سره به د مرستې يو نوے دور پيل شي۔۔